وام اربعین با سود 27 درصدی صدای زائران و مسئولین را درآورد! / وبا یا وام اربعین؟!

هنوز چند هفته تا آغاز سفرهای اربعین باقی مانده است. پیش بینی می شود حداقل 7 تا 8 میلیون تومان برای حمل و نقل زمینی اربعین امسال در نظر گرفته شود. به همین دلیل دولت علاوه بر تامین نقدینگی با نرخ ارز کمتر، با اعطای وام اربعین سعی در تسهیل در رفت و آمد افرادی که قصد زیارت عتبات عالیات در عراق را دارند، داشته است.

نحوه اعطای ارز اربعین همواره یکی از معضلات دولت های مختلف بوده است. هنوز به یاد داریم که چگونه چند سال گذشته دولت به مردم ایران در عراق کمک مالی کرد، اما دولت سیزدهم تصمیم گرفت به هر زائر 10 میلیون تومان وام بدهد تا زائران بیشتری برای زیارت اربعین به عراق سفر کنند.

شرایط گرفتن وام اربعین چیست؟

به گفته مدیران بانک پرداخت کننده این وام، برای بازپرداخت این وام باید مبلغ 2 میلیون و 500 هزار تومان را در حساب مسدود کنید تا 10 میلیون تومان وام بگیرید. نکته مثبت نیاز نداشتن ضامن برای این وام است.

نکته منفی سود بالای وام است که به گفته برخی برای زیارت اربعین مناسب نیست و نوعی ربا است. اما شورای حقوقی بانک مرکزی معتقد است این وام موضوع شرعی ندارد.

حسین میثمی سخنگوی شورای فقهی بانک مرکزی گفت: در خصوص برخی سوالات و ابهامات مطرح شده پیرامون پرداخت تسهیلات اربعین 1402، اظهار داشت: شبکه بانکی در تامین مالی سفر اربعین اقدام ارزشمند و قابل توجهی کرده است. در خصوص قرض الحسنه بودن این تسهیلات یعنی ربوی بودن این تسهیلات سوالات و ابهاماتی مطرح شد. اما در اصل چنین نیست و این تخفیف به صورت حقوقی مرابحه، یکی از عقود شناخته شده در بانکداری ربوی و نیز در فقه اسلامی، پرداخت می شود. بنابراین اصولاً شبهه ای به قرض دادن به شرط قرض و ربا وجود ندارد زیرا عقد اساسی مورد استفاده مرابحه است.

چندی پیش برخی روحانیون در اعطای این وام تردید کردند و در فضای مجازی گفتند: 10 میلیون تومان برای سفر اربعین می دهند که 2.5 میلیون تومان باید بلوکه شود و به عبارتی سود بالای 27 درصد می گیرند. این که مردم را با پول حرام و ربوی به زیارت فرستاد درست نیست، با پول حرام مردم را به زیارت بفرستد. این واگذاری در قالب کشاورزی، مشارکتی، فروش اقساطی نمی گنجد، نمی دانم بر چه اساسی می خواهند در قالب مرابحه به مردم پرداخت کنند، اگر واقعاً می خواهند  اربعین حمایت کنند تسهیلات نهایت ۴ درصدی را اعمال کنند و اگر هم نمی‌توانند مردم را آلوده به این پول نکنند.

قرارداد مرابحه مشکلی ندارد اما عادلانه نیست

وام اربعین نیز با اعتراض مسئولان مواجه شده است. در همین رابطه یکی از یاران آیت الله مکارم شیرازی پرسیده است که وام اربعین چگونه با شرع منطبق است؟ پس به زائر بدهید که زائر به صورت وکالت از بانک به صورت نقدی جنس بخرد «اگر شخصی همان جنس را به عنوان وکالت به خود از بانک به صورت اقساطی و به قیمت بالاتر بفروشد و آن را به نحوی معتبر انجام دهد، مشکلی نیست، اما سود 23 درصدی مطمئناً منصفانه نیست.

به گفته آیت الله مکارم شیرازی، این وام به دلیل عقد مرابحه، ربوی نیست، اما سودهای بالای آن عادلانه نیست، زیرا در مدت کوتاهی به بانک سود بسیار خوبی پرداخت می شود.

پرداخت دینار به جای دلار

یکی از نکات مثبت امسال عرضه ارز اربعین به دینار است در حالی که در سال های گذشته این ارز به صورت دلاری منتشر می شد. در سال های گذشته دریافت دلار از بانک ها دغدغه اصلی زائران بود که دریافت این ارز تبدیل آن به دینار و تفاوت نرخ دینار بود. در بازار آزاد عده ای متحمل ضرر شدند. اما امسال به هر زائر 200 هزار دینار پرداخت کرد و این مبلغ برای سفر به عراق در ایام اربعین کافی است.

یکی از خاطرات منفی سفر اربعین در سال های نه چندان دور و در زمان دولت روحانی این بود که پرداخت ارز در دقیقه 90 انجام شد و در برخی موارد این پرداخت ارز با مشکلات و مکان های نامناسب در کشور عراق انجام شد. که باعث رنجش مسافران اربعین بود.

برای سفر اربعین چه مقدار ارز نیاز است؟

به گفته مسئولان سازمان هواپیمایی، بلیت رفت و برگشت تهران به نجف در ایام اربعین در حال حاضر 8 میلیون تومان و قیمت بلیت اتوبوس تهران به پایانه مرزی مهران 680 هزار تومان است. اگر یک روز را آنجا سپری کرد اگر به عراق سفر کرد باید تصمیم بگیرد چه وسیله ای را برای عزیمت به عراق انتخاب کند، اگر با هواپیما باشد حداقل 8 میلیون تومان و اگر با اتوبوس سفر می‌کند حد اقل باید یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان را کنار بگذارند.

هزینه رانندگی از مرز مهران تا نجف حدود 10000-11000 دینار و هزینه رانندگی از نجف تا کربلا از 5000 تا 6000 دینار است. همچنین قیمت هتل در عراق از 10 دلار به بالا متغیر است، البته زائران معمولا فقط هزینه ایاب و ذهاب را پرداخت می کنند و نیازی به استفاده از هتل در عراق در ایام اربعین نیست.

به نظر می رسد دولت بر اساس محاسبات و دفاتر خود به فکر وام مناسبی برای این سفر بوده است، اما می شد این پول را با سود کمتر و با شرایط آسان تری پرداخت کرد. بهتر است با ارائه وام و تسهیلات برای سفرهای زیارتی شروع کنید. این اقدام خوبی است و انتظار می رود این روند ادامه داشته باشد و محدود به ایام اربعین نباشد.