داستان جالب دختر 15 سانتی!/عکس

حدود 20 سال پیش شایعه ای در سراسر جهان منتشر شد مبنی بر اینکه بقایای یک موجود بیگانه مومیایی شده در جایی در صحرای آتاکاما واقع در شمال شیلی پیدا شده است. این مومیایی کوچک توسط یک کلکسیونر آماتور هنگام کاوش در شهر ارواح کشف شد. او به مردم محلی گفته بود که روی یک بسته چرمی یک پوشش سفید دیده است و با باز کردن آن یک اسکلت 15 سانتی متری پیدا کرد که مومیایی شده بود و شکل عجیبی داشت.

این اسکلت با وجود اندازه بسیار کوچکش کامل است و دندان های سختی دارد. به جای 12 دنده، فقط 10 دنده روی بدن این مومیایی دیده می شود، حدقه های چشم بزرگ است و جمجمه ای که انتهای آن نوک تیز است بیش از هر چیز دیگری جلب توجه می کند.

این مومیایی کوچک که “آتا” نام دارد و در حال حاضر بخشی از یک مجموعه خصوصی است، با مستند بشقاب پرنده که در سال 2013 (1392) به نمایش درآمد، به کانون توجه بازگشت. البته امروزه محققان توضیح دیگری برای آتا و اسکلت عجیب او یافته اند.

انسانی کوچکتر از جنین

تجزیه و تحلیل ژنتیکی آتا نه تنها نشان می دهد که او یک انسان است. همچنین اشاره به محل آتا و تیره آن دارد. در واقع آتا یک دختر شیلیایی است که دارای نوعی اختلال ژنتیکی در سیستم اسکلتی خود و جهش های متعدد در آن است.

برخی از این جهش‌ها می‌توانند مسئول یک شکل عجیب اسکلتی و یک اختلال ژنتیکی باشند که قبلاً در انسان دیگری دیده یا ثبت نشده است.

تحقیقات اولیه در مورد آتا و وضعیت ژنتیکی او در سال 2012 توسط گری نولان، ایمونولوژیست در دانشگاه استنفورد، که پیش از انتشار مستند سیریوس شایعاتی در مورد آن شنیده بود، آغاز شد. او توانست از کلکسیونر نگهدارنده آتا برای گرفتن عکس اشعه ایکس به همراه نمونه های مغز استخوان از مفصل ران راست و دنده ها رضایت بگیرد.

نولان و همکارانش بدون اینکه با مشکلات زیادی مواجه شوند، توانستند قطعات DNA را از نمونه های دریافتی استخراج کنند. آتول بوت، زیست‌شناس محاسباتی در دانشگاه کالیفرنیا، سانفرانسیسکو، که در این مطالعه همکاری کرد، می‌گوید: «می‌توانیم مطمئن باشیم که با یک انسان سر و کار داریم».

قدمت آتا

آتا یک دختر شیلیایی با اصل و نسب در اروپا بود. محققان به راحتی نتوانستند سن این مومیایی را تخمین بزنند. با توجه به استعمار شیلی و حضور اروپایی ها در آن، فرضیه تولد آن را در حدود 500 سال پیش مطرح کردند. چیز دیگری که این فرض را تقویت کرد، تکه های بزرگ DNA آتا بود که پشت سر گذاشته شد. این ماده ژنتیکی در طول قرن ها به قطعات کوچک تجزیه می شود. با توجه به این سوال، سن این مومیایی باید کمتر از 500 سال باشد.

اگرچه جمجمه مخروطی شکل آتا توجه زیادی را به خود جلب کرده بود. چیزهای بسیار جالب تری در مورد ساختار اسکلتی او وجود داشت. اندازه اسکلت آتا از جنین انسان کوچکتر بود. اما برخی از استخوان های او به نظر می رسید که در سن 6 سالگی رشد کرده اند.

رالف راچمن، متخصص بیماری های استخوانی ارثی در دانشگاه استنفورد که تصاویر اشعه ایکس از استخوان های آتا را بررسی کرد، می گوید: “ما با یک بیماری ژنتیکی روبرو هستیم که قبلاً هرگز ثبت نشده است. ما باید با تعدادی جهش ژنتیکی و نتایج آنها روبرو شده باشیم.

جهش های ژنتیکی عجیب

در طی تحقیقات بعدی، محققان 54 جهش نادر را در ژنوم آتا کشف کردند که بسیاری از آنها در رشد و توسعه ساختار اسکلتی نقش داشتند. در حال حاضر نقش چندین مورد از این جهش ها در ضایعاتی مانند اسکولیوز، تعداد غیرطبیعی دنده ها در فرد و کوتولگی نشان داده شده است. اما برخی دیگر برای محققان کاملاً جدید هستند. شاید این جهش های نادر باعث شده اند که استخوان های آتا به سرعت به سن بلوغ نزدیک شوند و شبیه استخوان های یک کودک 6 ساله شوند.

این مورد را می توان نمونه بسیار زیبایی از نقش ژنتیک در حل معماهای انسان شناسی و باستان شناسی دانست. از طرفی به کمک این علم می توان با نگاه به گذشته راه را برای شناخت بیماری ها و اختلالات در زمان حال هموار کرد.

برخی از محققان معتقدند که جهش های ژنتیکی آتا باعث مرده به دنیا آمدن او شده است. اما برخی دیگر معتقدند که شواهد کافی برای این فرضیه وجود ندارد.

برای درک تأثیر هر جهش بر ساختار اسکلتی و بدن افراد، محققان باید با مهندسی سلول های بنیادی و کشت آنها در آزمایشگاه به خود کمک کنند. نکته دیگر این است که سالانه حدود 24000 نوزاد مرده تنها در آمریکا متولد می شوند. شاید نتایج بررسی ژنتیکی آتا راه را برای بررسی جهش های احتمالی و کاهش این آمار در سال های آینده هموار کند.