نگاهی به بحران مسکن در ایران! / گرانی مسکن تا کجا ادامه دارد؟

مشکل مسکن همچنان دغدغه افراد زیادی در کشور است. با وجود وعده دولت در مورد ساخت 4 میلیون واحد مسکن در طول 4 سال همچنان اقدام عملی صورت نگرفته و مشکل مسکن بسیار بزرگتر از چیزی است که وجود دارد.

به گزارش پی ام آپ، مرکز پژوهش های مجلس اخیراً گزارشی با عنوان «ارزیابی لایحه برنامه هفتم توسعه از منظر تأمین مسکن اقشار کم درآمد و آسیب پذیر» درباره شیوع 8 مدل بی خانمانی در کشور شامل پشت‌‌‌ بام‌ خوابی، موتورخانه‌ خوابی، ماشین‌‌‌ خوابی، گور خوابی، هم‌‌‌ خانگی دو یا چند خانواده منتشر کرده است.

این در حالی است که یکی از مهم ترین اقداماتی که از زمان روی کار آمدن دولت از جمله دولت سیزدهم در دستور کار قرار گرفت، حل مشکل کمبود مسکن در کشور بود، اما این مشکل نه تنها حل نشده است و نه تنها بودجه هزاران میلیاردی تخصیص یافته به این منطقه تکمیل نشده، بلکه پروژه های نیمه کاره، ناتمام و حتی غیرقابل سکونت را به دنبال داشته است. خانه های مسکن مهر قبلی همچنان وضعیت مشخصی ندارند و دولت بعدی بر اساس طرح نهضت ملی مسکن قول ساخت ۴ میلیون خانه در ۴ سال را می دهد.

آنچه بسیار دردناک است نه تنها افزایش بی خانمانی و مسکن بد مردم در این چند دهه بلکه پذیرش این بحران از سوی مردم به عنوان واقعیتی است که ملک اجاره ای شده و دیگر امکان داشتن خانه شخصی وجود ندارد و هر روز اخباری منتشر می شود که این اساسی ترین حقوق بشر را دست نیافتنی تر می کند. اخباری مانند «یک سال کار کارگر، پول دو متر آپارتمان» یا «۱۷۰ سال خانه دار شدن کارگر» و…

شرایط به جایی رسیده است که نه تنها خرید خانه، بلکه اجاره آن و داشتن سقف بالای سر آرزوی بسیاری از مردم است و روز به روز شاهد شیوع مدل های متعدد بدمسکنی در کشور هستیم که چشم انداز وضعیت مسکن را بیش از پیش تیره و تار کرده است.

فرشید پورحاجت ابتدا در خصوص عملکرد دولت سیزدهم در حوزه ساخت و ساز مسکن و قول ساخت 4 میلیون واحد مسکونی در مدت 4 سال، گفت: در خصوص وعده رئیس جمهور مبنی بر ساخت یک میلیون واحد مسکن در سال، بارها اعلام کرد که این قانون است و طبق قانون باید انجام شود دولت در نظر دارد سالانه یک میلیون خانه بسازد.

وی با بیان اینکه در سال های اخیر با کمبود حدود 5 میلیون واحد مسکونی در کشور مواجه بوده ایم، گفت: تا زمانی که برای تولید مسکن برنامه ریزی نشود، این میزان کمبود مسکن در کشور ادامه دار خواهد بود. بنابراین رئیس جمهور طبق قانون وعده یک میلیون واحد در سال را بیان کرده است و اینکه تا چه میزان موفق بوده است، باید از دولت پرسش شود که طی این دو سال چه میزان ساخت واحدهای مسکونی برنامه ریزی شده و چه میزان واحد مسکونی آماده بهره برداری شده است.

علاوه بر این امروز با پدیده ای به نام «حبس و سرکوب آماری» مواجه هستیم که آماری منتشر نمی شود تا بتوانیم کارشناسانه بحث کنیم و بگوییم تعداد واحدهای تولیدی، چند مجوز اختصاص داده شده و در چه مرحله ای از ساخت و ساز هستیم و مانند سایر فعالان بخش خصوصی، اطلاعات دقیقی در این باره نداریم.

شرایط خوبی برای حوزه مسکن کشور متصور نیستیم

دبیر کانون سراسری انبوه سازان کشور در پاسخ به وضعیت ساخت و ساز در بخش خصوصی گفت: آماری وجود ندارد. در حوزه مسکن آمارها سرکوب و قفل شده است و ما اطلاعات دقیقی نداریم و اطلاعاتی که داریم به صورت میدانی است و شاید گفتن آن درست نباشد. به طور کلی انتظار شرایط خوبی برای بخش مسکن نداریم.

امروز در شرایطی هستیم که بخش خصوصی در حال بررسی میدانی بازار مسکن است. فعالان بخش خصوصی برای ادامه سرمایه‌گذاری نیاز به آمار دقیق دارند تا بتوانند برنامه‌ریزی کنند، اما اطلاعات دقیقی از آن نداریم و انشالله وضعیت آماری کشور به تفکیک صورت می‌گیرد و آمار منتشر می‌شود تا بتوانیم به وضوح برنامه ریزی کنیم.

پورحاجت در خصوص وضعیت بازار مسکن، قیمت و اجاره بها و پیش بینی این بازار گفت: از سال 1401 و ابتدای امسال انتظارات تورمی در بازار مسکن وجود داشت که تا حدودی کنترل شد. و افزایش قیمتی که باید در این ماه‌ها اتفاق می‌افتد، رخ داد، نشد، اما گفته می‌شود قیمت کاهش یافته است، به نظر می‌رسد بازار مسکن نسبت به سایر بازارهای موازی سفتی قیمتی دارد و افت قیمت ندارد. به راحتی بیایید

آنچه از بازار مشاهده می شود این است که معاملات در بازار ضعیف در حال انجام است و از سوی دیگر ثبات نسبی قیمت در بازار مسکن رخ داده است و امروز فرصت مناسبی برای خرید است. کسانی که قصد دارند به عنوان مصرف کننده وارد بازار مسکن شوند، شرایط بسیار مساعدی برای آن ها وجود دارد که بر اساس نیاز خود اقدام به خرید کنند و پیش بینی می شود افزایش قیمت مسکن در مسکن مصرفی قطعا اتفاق بیفتد.

مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در بعضی استان ها سرکوب می شود

دبیر کانون سراسری انبوه سازان درباره افزایش کف ساختمان و تاثیر آن بر بازار گفت: باید مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران باشد. ما معتقدیم در برخی از نقاط کشور و در برخی مناطق، بحث های کارشناسی و مصوبات کمیسیون ماده 5 استان ها و شورای عالی شهرسازی و معماری ایران می تواند به رونق ساخت و ساز و کنترل قیمت ها کمک کند، اما فکر نمی کنم الحاق یک واحد آپارتمان در کل کشور باید برنامه ریزی شود اما در کمیسیون ماده 5 استان ها و شورای عالی شهرسازی و معماری ایران بحث کارشناسی شود. در برخی مناطق افزایش طبقات قطعا مهم و گره گشا است و در برخی مناطق نیازی به برنامه ریزی برای افزایش طبقات نیست.

گفتنی است مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در برخی استان ها سرکوب شده است. از سال 1400 تاکنون مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در استان ها در خصوص افزایش طبقات رعایت و اجرا نمی شود و دولت باید در این زمینه برنامه مشخصی داشته باشد. اینکه بخش خصوصی را ناراحت می کنند و با تعیین کارشناس به مدت دو سال حکم صادر می کنند، جای انتقاد جدی بخش خصوصی است.

سازمان نظام مهندسی ساختمان از مسیر خود دور شده است

پورحاجت در خصوص پیش ساخته ها و اینکه زمانی مورد تعقیب وزارت دفاع قرار گرفته اند و اینکه آیا فناوری داریم یا نه، گفت: از سال 74 سازمانی به نام سازمان نظام مهندسی ساختمان متولد شد که محور اصلی آن بازوی مستشاری سازمان نظام مهندسی ساختمان بود. دولت و مجلس در حوزه صنعت ساختمان و توسعه صنعت ساختمان کشور بود اما متاسفانه این سازمان امروز از مسیر اصلی خود منحرف شده و در سیستم های اداری گیر کرده است و نمی توان عملکرد مثبتی را از نظر توسعه و فناوری از او مشاهده کرد.

بنابراین به جای صحبت از وزارت دفاع و نیروی مسلح و زمینی، باید از شکوه این ارگان صحبت کرد که باید چرخشی اساسی در صنعت ساختمان کشور ایجاد کند و بپذیرد که نتیجه عملکرد 28 ساله آن ایجاد توسعه در صنعت ساختمان کشور نبوده است. امروز بخش خصوصی پویا و فعالی در کشور داریم و رقابت پذیری بخش خصوصی بسیار بالاست، اما سیاست های اشتباه سال های اخیر به استفاده از فناوری و صنعتی شدن در صنعت ساختمان کشور ختم نشده است.

وی در پاسخ به این سوال که چرا از ظرفیت بخش خصوصی استفاده نمی شود، گفت: چرا از ظرفیت بخش خصوصی استفاده نمی شود سوالی است که سازمان نظام مهندسی باید به آن پاسخ دهد. تا کی می خواهید این مسیر را طی کنید؟ این سازمان به دلیل سیستم های ارجاع، کوپن ها و احتکار پول تعبیه شده در این سازمان، بیشتر به مسائل اقتصادی توجه دارد تا مسائل فنی، تکنیکال و حرفه ای.

سیستم بانکی در حوزه تسهیلات مسکن دچار نقصان است / مردم توان بازپرداخت اقساط را ندارند

دبیر کانون سراسری انبوه سازان در خصوص آمار دردناک وضعیت بد مسکن گفت: وضعیت بد مسکن به شرایط اقتصادی کشور مربوط می شود. باید بپذیریم که شرایط حاکم بر اقتصاد کشور آرام نمی گیرد، انتظاری نیست که این مسائل اقتصادی در کشور پیش نیاید.

در بحث میزان منابع مالی که باید به حوزه مسکن تزریق شود، طی یک دهه گذشته خطایی رخ داد و از سال 88 به بانک مسکن دستور داده شد تا در حوزه صنعت ساختمان تسهیلات بدهد. این موضوع در سال گذشته در مجلس حل و فصل شد و مقرر شد 20 درصد منابع بانکی به صنعت ساختمان اختصاص یابد و تا زمانی که این میزان منابع تامین نشود، به نظر می رسد شرایط حاکم بر بازار مسکن به لحاظ سیستم بانکی دچار نقصان است.

وی گفت: از ابتدای سال تاکنون بارها دولت و شخص رئیس جمهور، وزارت راه و شهرسازی و وزارت اقتصاد در این باره صحبت کرده اند. باید بپذیریم که در حوزه مسکن با کمبود منابع مالی مواجه هستیم تا بانک ها در این مقوله قرار نگیرند. اعداد و ارقامی که در حال حاضر تحت عنوان تسهیلات به مردم پرداخت می شود، کفاف هزینه های خرید مسکن برای مردم را نمی دهد. سود بانکی بسیار بالاست و مردم نمی توانند وام مسکن را پرداخت کنند. اینها نتیجه این است که ما در اقتصاد مشکل داریم و انشالله بتوانیم این مشکلات را حل کند.

اثر مثبت اخذ مالیات از خانه های خالی در بازار مسکن یک توهم است

پورحاجت در خصوص اخذ مالیات از خانه های خالی و تاثیر این طرح بر بازار گفت: در 10 سال گذشته که این بحث مطرح شد، تاکید کردم که این یک توهم است که مالیات از خانه های خالی می تواند به بازار کمک کند. امروز مجددا تاکید می کنم که دولت به جای اتلاف وقت برای خانه های خالی، تولید خانه برای گروه های هدف برنامه ریزی کند. در همه کشورهای پیشرفته 4 تا 5 درصد مسکن به عنوان بانک مسکن تحت عنوان خانه های خالی وجود دارد و مشکل عجیبی نیست و در کشور ما نیز وجود دارد.

باید بررسی شود که غلظت خانه های خالی در کدام جغرافیای کشور قرار دارد و باید برای آن نقاط برنامه ریزی کرد. گفته می شود در تهران 5 برابر استانداردهای جهانی خانه های خالی وجود دارد، باید به جای در نظر گرفتن فرمولی به نام مالیات خانه خالی در سراسر کشور، مشکل این حوزه را حل کنیم. باید ارزیابی کرد که چند درصد خانه های خالی در شهرهای بزرگ وجود و چقدر در تهران و چقدر در سایر نقاط کشور قرار دارد.

قیمت مصالح ساختمانی تا 80 درصد افزایش یافت

وی در پایان در خصوص میزان تولید مصالح و قیمت آنها و تاثیر آن در ساخت و ساز کشور گفت: تولیدکنندگان مصالح ساختمانی در کشور کم نیستند. مشکلی در تامین مصالح ساختمانی در کشور وجود ندارد اما از ابتدای سال قیمت مصالح ساختمانی افزایش یافته و بیشتر آن مربوط به دستمزد و حقوق است. که در اردیبهشت ماه و خرداد در طول ماه با افزایش 50 درصدی قیمت مصالح ساختمانی و حتی در تیر در ماه گذشته قیمت برخی اقلام مانند بتن و مصالح سنگی 80 درصد افزایش یافت که باید کنترل شود و دستگاه های حاکمیتی و نظارتی نظارت خود را در این زمینه افزایش دهند.