درمان زانو پرانتزی

زانوی پرانتزی یا ژنو واروم، یک نوع انحراف زانوهاست که اکثر نوزادان با این دفورمیتی به دنیا می‌آیند و اگر اصلاح نشود، والدین باید به فکر درمان زانو پرانتزی در سنین پایین‌تر باشند. اگر در سنین پایین‌تر اصلاح نشود و زانوی پرانتزی تا سنین بزرگسالی ادامه پیدا کند، عوارضی را به همراه دارد. این بیماری یعنی زانو پرانتزی قابل‌درمان است بااین‌حال زانو پرانتزی باعث معافیت پزشکی نیز می‌شود و می‌توان این انحراف را به کمک کفش و کفی طبی هم تا حدودی کنترل کرد.

ما برای نوشتن این مقاله از کلینیک ارتوپد فنی کوشا کمک گرفته‌ایم که خدماتی چون اصلاح و درمان ستون فقرات، کفی و کفش طبی، ساخت انواع بریس‌های اصلاحی، اسپلینت دست و پا، کفش دیابتی و… ارائه می‌دهد. شما در ادامه با روش درمان زانو پرانتزی آشنا می‌شوید:

زانوی پرانتزی یا ژنو واروم

فردی که زانو پرانتزی دارد وقتی در حالت ایستاده مچ پاها رو به هم نزدیک کند یا بچسباند، زانوها از هم فاصله‌دارند، به این دفورمیتی زانوی پرانتزی یا ژنو واروم می‌گویند. همان‌طور که در بالا به آن اشاره کردیم کودکان از یک‌ونیم‌ تا دوسالگی که شروع به راه رفتن می‌کنند، این دفورمیتی در آن‌ها دیده می‌شود که خودبه‌خود اصلاح می‌شود و به سمت ضربدری شدن، می‌رود.

اما در بعضی از کودکان این مسیر به‌صورت طبیعی طی نمی‌شود و ادامه پیدا می‌کند که نیاز به درمان دارد، همچنین ممکن است زانوی پرانتزی به دلایل دیگری که در ادامه با آن آشنا می‌شوید در بزرگسالی به این بیماری دچار شوند.

چه چیزی باعث زانو پرانتزی می‌شود؟

رشد و نمو طبیعی استخوان در سنین حدود 2 تا 4 سالگی می‌تواند باعث چرخش زانوها به سمت داخل شود که به‌ندرت، زانوهایی که پس از 4 سالگی شروع می‌شوند یا بدتر می‌شوند، می‌توانند ناشی از یک مشکل سلامتی باشند. این روند زانوها معمولاً در سن 7 یا 8 سالگی اصلاح می‌شود و همین‌طور ممکن است روند صاف شدن آن طی نشود.

نشانه‌ها و علائم زانو پرانتزی

اگر فردی که زانو پرانتزی یا زانو ضربه‌ای دارد، بایستد و زانوهایش را کنار هم بگذارد، ساق پاهایش باز می‌شود تا پاها و مچ پاها بیشتر از حد معمول از هم فاصله بگیرند. فاصله کمی بین مچ پاها طبیعی است، اما در افرادی که زانوهای ضربه‌ای دارند، این فاصله می‌تواند تا 8 سانتی‌متر یا بیشتر باشد.

زانوی پرانتزی کودکان خردسال معمولاً آن‌ها را آزار نمی‌دهد و به‌هیچ‌وجه با درد و ناراحتی همراه نیست اما والدین اکثراً نگران وضعیت ظاهری پاهای کودک خود هستند و اینکه در آینده فرزندشان با مشکلی درراه رفتن مواجه شود. همچنین کودک برای راه رفتن، دویدن و بازی کردن و خزیدن روی زمین مشکلی ندارد اما اگر این بیماری تا سنین نوجوانی ادامه داشته باشد به‌احتمال‌زیاد باعث تغییر وضعیت، درد و بدشکلی در زانو، مچ و پاشنه پا و باسن او می‌شود.

اما اگر زانو پرانتزی با درد همراه باشد به‌احتمال‌زیاد باعث انحراف و مشکلی در پاشنه و مچ پا شده است که لازم است حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید و پیگیر وضعیت کودک خود شوید.

زانوهای پرانتزی چگونه تشخیص داده می‌شوند؟

پزشکان یک معاینه انجام می‌دهند و در مورد سابقه پزشکی کودک می‌پرسند. اگر کودک 2 تا 4 ساله باشد، احساس خوبی داشته باشد (درد نداشته باشد) و هر دو پا به یک‌میزان به سمت داخل متمایل شوند، احتمالاً هیچ آزمایشی انجام نخواهند داد. در عوض، آن‌ها مراقب خواهند بود تا مطمئن شوند که زانوهای پرانتزی با رشد کودک بهتر می‌شوند.

یکی از مراکزی که ما پیشنهاد می‌کنیم، کلینیک ارتوپدی فنی کوشا است که اگر در تهران ساکن هستید ‍‌می‌توانید قبل از مراجعه با شماره تماس‌های 02188609914 و 09199391959 از این مجموعه نوبت مشاوره و معاینه بگیرید.

زانوی پرانتزی یک‌طرفه

گاهی امکان دارد زانوی پرانتزی دریکی از زانوهای فرد رخ بدهد و تقارن بدن فرد بالکل به هم بخورد. این حالت زانوی پرانتزی عوارض بدتری نسبت به زانوی پرانتزی دوطرفه یا در هر دو پا دارد چون باعث می‌شود، زانوها با درجات مختلفی خم می‌شود. همین امر باعث بروز عوارضی چون لنگ زدن، ضعف یا مشکل در دویدن و… است.

علت زانو پرانتزی یک‌طرفه می‌تواند بیماری راشیتیسم یا بلونت باشد بااین‌حال برای اطمینان عکس‌برداری با اشعه ایکس هم تجویز می‌شود و اگر فرد مشکوک به بیماری راشیتیسم باشد باید آزمایش خون هم انجام بدهد تا به تشخیص زانو پرانتزی کمک کند.

چه کسانی به زانو پرانتزی دچار می‌شود؟

زانوهای اکثر بچه‌های خردسال حداقل کمی به سمت داخل چرخش دارد. این‌یک بخش طبیعی از رشد بین 2 تا 4 سالگی است که معمولاً در حدود 6 تا 7 سالگی اصلاح و درمان می‌شود؛ اما امکان اینکه افراد بزرگسال هم به این دفورمیتی دچار شوند، وجود دارد.

دلایل ابتلا به زانو پرانتزی

ابتلا به زانوی پرانتزی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که حتی به سن فرد مبتلا بستگی دارد و برمی‌گردد. دلیل اصلی ابتلا به زانوی پرانتزی می‌تواند شکل‌گیری و رشد استخوان نوزاد در رحم مادر باشد چون نوزاد باید در شکم مادر بچرخد تا در آن فضای کوچک قرار بگیرد که بخش طبیعی از روند رشد و بزرگ شدن کودک است. زانو پرانتزی و این روند خودبه‌خود با بالا رفتن سن کودک اصلاح می‌شود اما در صورت ادامه‌دار بودن باید سریعاً اقدامی برای درمان آن صورت بگیرد. همچنین کودکانی که اضافه‌وزن دارند و از سنین پایین شروع به ایستادن و راه رفتن می‌کنند، ممکن است به زانوی پرانتزی مبتلا شوند.

اما دلایل دیگری مثل راشیتیسم که به دلیل کمبود ویتامین D یا کلسیم باعث می‌شود که زانوها دچار انحراف و زانوی پرانتزی شود. این بیماری در کشورهای درحال‌توسعه که از غذاهای غنی‌شده با ویتامین D خالی هستند، بیشتر شایع است و همچنین این بیماری می‌تواند به دلیل مشکل ژنتیکی و ارثی ایجاد شود. بیماری بلونت، یک اختلال رشد استخوان است که بر استخوان‌های پا تأثیر می‌گذارد، شرایطی که روی زانو و کشکک آن مؤثر است که می‌تواند باعث زانو پرانتزی شود. یکی از دلایلی که به ندرت باعث انحراف زانو پرانتزی می‌شود عفونت و تومور است که می‌تواند مانع رشد صحیح استخوان ساق یا مچ پا شود.

درمان زانو پرانتزی

فاصله بین مچ پاها در حالت ایستاده با زانوهای کنار هم بسیار زیاد است که تفاوت زیادی بین زاویه پاها در هنگام ایستادن در مقایسه با قسمت بالایی پاها وجود دارد. شما در بزرگ‌سالی دچار زانوهای پرانتزی می‌شوید که پزشک عمومی پاهای شما یا فرزندتان را معاینه می‌کند، در مورد درد یا مشکلات راه رفتن می‌پرسد و ممکن است شمارا به یک جراح ارتوپد ارجاع دهند و برای بررسی مشکلات زمینه‌ای، یک عکس اشعه ایکس از پاها و آزمایش خون ترتیب دهند.

در بیشتر موارد، زانوهای پرانتزی نیازی به درمان ندارند، زیرا این مشکل با رشد کودک، اصلاح می‌‌شود اما اگر اصلاح نشد شما یا فرزندان باید برای اصلاح غیر جراحی درمان زانو پرانتزی از بریس، کفش و کفی ارتوپدی و… استفاده کنید اما درمان زانوی پرانتزی به روش جراحی هم صورت می‌گیرد که تا حد امکان پیشنهاد می‌شود از این روش پرهیز کنید. یکی از روش‌های درمانی دیگری هم که استفاده می‌شود، تجویز ویتامین D و کلسیم به خاطر بیماری راشیتیسم به فرد مبتلا است. باید بدانید که پاها و زانوهای پرانتزی افراد خودبه‌خود اصلاح و درمان نمی‌شود و نیاز دارد که شما روند درمانی خود را زیر نظر پزشک متخصص طی کنید.

درمان زانو پرانتزی با بریس

بریس یکی از تجهیزات ارتوپدی است که برای ناراحتی ناشی از زانو پرانتزی استفاده می‌شود. بریس ممکن است با کاهش وزن از قسمت آسیب‌دیده زانوی شما به کاهش درد کمک کند. استفاده از بریس می‌تواند توانایی شمارا برای دور زدن بهبود ببخشد و به شما کمک کند راحت‌تر راه بروید.

سایر گزینه‌های درمانی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• ورزش و کشش
• روش‌های فیزیوتراپی
• کفش و کفی طبی

آیا می‌توان از بروز زانو پرانتزی در کودکان جلوگیری کرد؟!

به‌هیچ‌وجه راهی برای پیشگیری یا جلوگیری از ابتلا کودک به زانوی پرانتزی وجود ندارد و اگر درجایی مطلبی در این رابطه دیدید بدانید، دروغ و کذب است و این تبلیغات برای خالی کردن جیب شما استفاده می‌شود.

اما بعد از تولد کودک می‌توان از شکل گرفتن پاهای خمیده و ایجاد زانو پرانتزی پیشگیری کرد مثلاً برای پیشگیری از بروز بیماری راشیتیسم، مطمئن شوید که کودک شما در برنامه غذایی خود به‌اندازه کافی ویتامین D و کلسیم دریافت کند.

چشم‌انداز درمان زانو پرانتزی

کودکان و بزرگسالان می‌توانند بعد از اصلاح و درمان زانو پرانتزی بدون استفاده از بریس یا هیچ‌یک از مدل‌های تجهیزات پزشکی به فعالیت‌های روزانه خود مثل راه رفتن، کار کردن، ورزش کردن و… را مثل یک فرد سالم از سر بگیرید.