بی سوادی، بحران حاکمیتی کشور

دوست من دکتر علی اصغر محکی تماس گرفت و گفت که گروهی از دانشگاهیان می‌خواهند برای بهبود نظام حکومتی کاری انجام دهند. یکی از شاخه های این گروه در حوزه فرهنگ و ارتباطات است. آنها از من پرسیدند که نظر من در مورد مهم ترین مشکل در سیستم حکومتی چیست؟

گفتم «بی سوادی سیستمی» که در کنار فساد سیستمی باعث ناکارآمدی حکومت شده است. بی سوادی سیستمی مفهومی است که من تا به حال ندیده ام در هیچ کجا بحث شود و برای شما توضیح خواهم داد.

من با ساده ترین عوارض و اثرات عینی شروع می کنم. سال‌هاست که رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مملو از بی‌کفایتی و غلط‌های املایی و لفظی مدیران، نمایندگان مجلس، وزرا و صاحبان قدرت است. این خطاها شامل دانش آماری و ریاضی و همچنین ناتوانی در خواندن متون است.

گاهی این ناتوانی ها و اشتباهات در نوشتن و خواندن آنقدر فاحش است که باعث تمسخر عمومی می شود و جزء سرگرمی های مردم می شود. مردم به درستی آنها را حاکمانی بی سواد می دانند. «صلاحیت پایه» به معنای توانایی خواندن و نوشتن صحیح است. امروزه ده ها نوع سواد وجود دارد: سواد رسانه ای، سواد هنری، سواد تجاری، سواد فرهنگی و غیره، اما مادر همه آنها سواد ابتدایی است.

حکومت کنونی ما با بحران بی سوادی سروکار دارد. این بی سوادی بیش از آن چیزی است که در گفتار و عملکرد برخی مدیران و حاکمان منعکس شده است. ما فراتر از بی سوادی فردی هستیم.

اما این بی سوادی چیست و از کجا می آید؟

بی سوادی سیستمی به معنای ناتوانی سیستم اداری و مدیریتی در توسعه ارتباطات مکتوب و مکتوب در عملکرد و فرهنگ سازمانی است. نظام اداری و سازمانی و حکمرانی مدرن یعنی بوروکراسی مبتنی بر خواندن و نوشتن است. مهارت های سوادآموزی فعال و موثر، ستون فقرات و پایه بوروکراسی است. بنابراین کارمندان و مدیران باید بیشترین مهارت خواندن و نوشتن را به زبان های رسمی و دولتی داشته باشند. کلیه امور اداری بر اساس قوانین و مقررات رسمی مکتوب می باشد. حتی فرآیند سازمانی نیز نوشته شده است.

شرط اساسی کارآمدی مدیریت، توانایی خواندن و نوشتن زبان رسمی در سطح بالا است. مخصوصا برای مدیران پیش نیاز این کار تمرین مداوم در نوشتن و خواندن است.

ماساکو واتانابه در کتاب «نوشتن به مثابه زندگی» نتایج سال‌ها تحقیق میدانی خود را در مورد وضعیت نویسندگی در ژاپن، آمریکا و فرانسه ارائه می‌کند. واتانابه می نویسد که در فرانسه، «از قبولی در امتحانات پایان دوره متوسطه گرفته تا ورود و خروج از آموزش عالی، آزمون استخدامی و مهمتر از آن آزمون استخدام دولتی در سطوح عالی، که از بالاترین اعتبار اجتماعی در فرانسه برخوردار است، همه چیز در با توجه به میزان توانایی ها در پایان نامه* بستگی دارد به. بنابراین، اغراق نیست اگر بگوییم مسیر زندگی افراد با توانایی آنها در نوشتن مطالب به این سبک تعیین می شود» (ص 321).

بله، توانایی پایان نامه نویسی معیار صلاحیت همه مقامات دولتی است. زیرا مدیریت و حکمرانی بدون مهارت‌های نوشتاری عالی باعث فاجعه می‌شود. خودتان بگویید سرپرستان و مدیران ما چقدر این املا را بلدند؟!

بی سوادی سیستمی به سیستم حاکمیتی اطلاق می شود که شرط لازم برای استخدام و نصب مدیران آن چیزی جز توانایی خوب نوشتن به زبان فارسی است. چرا ما دچار بی سوادی سیستمی شدیم؟ عوامل مختلفی دارد. غلبه فرهنگ شفاهی، غلبه فرهنگ منبر و تبلیغ، غلبه ارزش های عقیدتی در مشاغل، بحران در کیفیت آموزش و نظام آموزش عالی و عوامل دیگر. محکی در پایان گفت و گوی ما گفت که صد مشکل در سیستم حکومت داری شناسایی کرده ایم اما هنوز به بی سوادی سیستمی رسیدگی نشده است.

من کتاب را گفتمالفبای زندگی؛ نوشتن و خواندن مثل زندگینوشته ام و به زودی منتشر خواهد شد. این کتاب شرح این بحران است.

* پایان نامه، رساله، پایان نامه

بیشتر بخوانید:

216216